Kiedyś prowadziłam szkolenie integracyjne dla grupy 45 polskich i francuskich menedżerów jednej z największych korporacji w Polsce. Po kilku ćwiczeniach, podczas których uczestnicy mogli się bliżej poznać, zaczęliśmy rozmawiać o różnicach w podejściu do biznesu i stylu pracy występujących pomiędzy naszymi krajami. Temat tych różnic, choć na początku nie wywołał zbytniego entuzjazmu, to po jakimś czasie wzbudził spore zainteresowanie i zaangażowanie wszystkich osób.
W trakcie tej dyskusji przypominały mi się różne własne, międzykulturowe doświadczenia z 13 lat mojej pracy w korporacjach. Jednym z aspektów, które w tej pracy najbardziej lubiłam były podróże, poznawanie ciekawych ludzi, miejsc i kultury różnych krajów. Przez te wszystkie lata miałam szczęście poznać i współpracować ze specjalistami z różnych stron świata. Brałam udział w wielu niezwykle inspirujących i twórczych spotkaniach, a to wczorajsze, również do takich należało.
W efekcie naszej wspólnej pracy udało nam się wyłonić następujące różnice w stylu pracy i podejściu do biznesu występujące pomiędzy Polską i Francją (opracowanie własne):
| POLSKA | FRANCJA |
| Przepisy, regulacje i zasady są bardzo ważne. | Podejście do norm i przepisów jest bardziej „luźne”. |
| Punktualność jest bardzo ważna. | Podejście do czasu jest również bardziej „luźne” (późniejsze rozpoczynanie i kończenie spotkań jest czymś naturalnym). |
| E-maile są często ważniejsze niż rozmowy. Naprawdę istotne są wszelkie uzgodnienia za pisemnym potwierdzeniem. | E-maile nie są respektowane tak, jak kontakt bezpośredni lub rozmowa przez tel. (komunikaty e-mail bywają często chaotyczne i mało konkretne). |
| W zasadzie tylko umowa pisemna jest respektowana. | Umowa słowna jest respektowana (to co jest na piśmie bywa często poddawane dyskusji). |
| Networking zaczyna stanowić ważne ogniwo nawiązywania kontaktów. | Networking się liczy (często sprawdza się różne informacje poprzez sieć swoich kontaktów). |
| Nie przywiązuje się szczególnej uwagi do komunikacji nieformalnej. | Komunikacja nieformalna jest ważna, najlepiej przy kawie. |
| Interesy załatwia się głównie w biurze. | Interesy załatwia się przy stole lub przy kawie (jedząc i celebrując lunch lub kolację). |
| Łatwo łączy się pracę z życiem prywatnym (koledzy z pracy często stają się bliskimi przyjaciółmi, zapraszają się chętnie do domu, jeżdżą na wspólne weekendy i wakacje). | Wyraźnie oddziela się życie prywatne od zawodowego (pójście na piwo po pracy do pubu, czy na kolację do restauracji jest ok. ale kolegów z pracy do domów raczej się nie zaprasza). |
Tabela "Różnice w stylu pracy i podejściu do biznesu"
W pewnym momencie pracy nad tymi różnicami jeden z menedżerów zwrócił nam wszystkim bardzo cenną uwagę, wspomniał o stereotypach i zagrożeniach jakie się z nimi wiążą.
Czym są stereotypy i dlaczego powinniśmy na nie uważać?
Zgodnie z definicją stereotyp, to „konstrukcja myślowa, zawierająca komponent poznawczy (zwykle uproszczony), emocjonalny i behawioralny, zawierająca pewne fałszywe przeświadczenie, dotyczące różnych zjawisk, w tym innych grup społecznych. Stereotypy mogą prowadzić do narastania uprzedzeń wobec danej grupy. Uprzedzenia mogą być negatywne lub pozytywne, lecz w europejskiej szkole badaczy przedmiotu przyjęło się traktować uprzedzenia jako zjawiska negatywne. W związku z tym mamy do czynienia z negatywną postawą, niechęcią lub dyskryminowaniem.
Mówi się także o stereotypach narodowych, czyli wyobrażeniach dotyczących innych narodów. Stereotyp etniczny – najczęściej spotykany rodzaj stereotypów, odnoszących się swoją treścią do grup etnicznych (innych narodów lub mniejszości narodowych). Może być albo zbyt dużym uproszczeniem reprezentacji typowych cech członków grupy etnicznej lub fałszywym twierdzeniem powtarzanych wiele razy i przyjętym przez wielu ludzi za ogólną prawdę.
Stereotypy etniczne mogą mieć oparcie w rzeczywistości w odniesieniu do masy statystycznej ale zastosowane wobec jednostek są niedokładne, karykaturalne i obraźliwe. Mogą stanowić podstawę dyskryminacji i rasizmu.” Stereotypy są wg mnie jednym z głównych czynników wszelkich zaburzeń dotyczących wzajemnych relacji i interakcji między ludźmi. Rodzina i kraj, w którym się urodziliśmy – to nasze korzenie, niezależnie od tego czy nam się to podoba, czy nie. To coś, co bardzo silnie w nas „siedzi” i to od dziecka. Każdy z nas wyrastał w innym domu i środowisku, chodził do innych szkół i miał innych przyjaciół. To wszystko nas kształtowało, wywierało bezpośredni i pośredni wpływ na naszą osobowość. Nie trzeba jednak pochodzić z innego kraju, żeby mieć trudności wynikające ze stereotypów, czy innych różnic, które występują pomiędzy ludźmi. Można mieszkać na tej samej ulicy, w tym samym domu i mieć stale kłopoty w porozumiewaniu się z drugim człowiekiem..
Jaka wartość tkwi w różnicach, niekoniecznie kulturowych?
Różny, inny nie znaczy zły, czy gorszy... Każdy z nas jest przecież inny, wyjątkowy i niepowtarzalny. Gdy z ciekawością, sympatią lub chociaż minimalną chęcią zrozumienia popatrzymy na drugiego człowieka otworzy się przed nami „inny świat” myśli, doświadczeń, poglądów.. Jeśli będziemy przy tym uważni i wystarczająco obiektywni dostrzeżemy wiele interesujących i wartościowych dla nas informacji. A gdy nabierzemy ochoty żeby pogłębić to poznawanie, zaczniemy pytać i słuchać tego, co ten czy inny człowiek mają nam do powiedzenia. Ta wiedza może nas bardzo wzbogacić życiowo i biznesowo, a nasze horyzonty mogą się poszerzyć o cenne wiadomości, punkty widzenia i opinie. Poza tym, daje nam to szansę aby dowiedzieć czegoś, o czym nie mieliśmy dotąd „zielonego” pojęcia (np. że szef wydaje się ostatnio przygnębiony, czy wręcz „nieobecny” z powodów rodzinnych, a nie dlatego, że my robimy coś nie tak, jak trzeba...).
To, co dla mnie osobiście jest największą wartością takich kontaktów, to emocje, jakie wtedy odczuwam, zarówno pozytywne (te lubię oczywiście najbardziej), jak i te bardziej trudne. Sfera emocjonalna jest dla mnie kapitalnym źródłem informacji, przede wszystkim o mnie samej.. Odczuwając i obserwując świadomie swoje emocje dowiaduję się o tym, co mi się podoba, a co nie, z czym sobie radzę, a z czym nie.. To wszystko pomaga mi się rozwijać i stawać coraz bardziej otwartą, elastyczną, wyrozumiałą i odporną na stres osobą. Tak więc, dzięki wszelkim różnicom poziom naszej wiedzy może stale wzrastać, a repertuar naszych umiejętności interpersonalnych może się fantastycznie udoskonalać. W efekcie stajemy się coraz bardziej wydajni i zadowoleni w pracy oraz w życiu.
Jestem przekonana, że to właśnie w różnicach tkwi unikalna wartość każdego człowieka i każdej grupy. Ta unikalna wartość przejawia się u różnych ludzi w różny sposób. Ktoś będzie się kapitalnie sprawdzał np. w finansach, a ktoś inny w sprzedaży, marketingu, czy sprawach międzyludzkich. W grupach, w których nie ceni się twórczych sporów i wymiany zdań czy poglądów niemożliwy jest prawdziwy rozwój i postęp. To widać najlepiej przyglądając się podejściu do ludzi w firmach, które upadają oraz w tych najlepszych, które najprężniej się rozwijają, jak np. Google.
Zachęcam gorąco do poznawania różnic w ramach twórczej i konstruktywnej wymiany zdań, opinii i poglądów. To bywa trudne, nawet bardzo.. Gdyby było łatwe, wszyscy na świecie byliby już dawno szczęśliwi i bogaci. Uczmy się siebie i od siebie nawzajem, uważając przy tym na stereotypy. Róbmy to, w czym sprawdzamy się najlepiej, a wtedy życie i praca będą dla nas nieustająco ciekawą i fascynującą przygodą!
Katarzyna Helena Kowalska
Trener Lauren Peso Polska S.A.
